دبی سنج

دبی سنج 

دبی سنج یا فلومتر(کنتور) وسیله ای است که برای اندازه گیری سرعت جریان یا مقدار گاز و سیال داخل لوله استفاده می شود. وسایل اندازه گیری جریان بسیار متنوع بوده و هر موقعیتی محدودیت ها و نیازمندی های مهندسی مختص به خود را دارد. دبی سنج ها با عناوین مختلفی از قبیل جریان سنج، معیار یا پیمانه جریان، شاخص جریان، سیال سنج و غیره مطرح می شوند.

دبی سنج یا فلومتر دقیق جهت نظارت و یا کنترل دقیق جریان استفاده می شود. برخی از تجهیزات صنعتی نیازمند محاسبه دقیق مقدار و کمیت های درگیر با آنها هستند، مانند سرو شیرهای(Servo-valve) تعبیه شده در صنایع هوا فضا. از طرف دیگر، برای برخی از کارها مانند آبیاری تاکستان ها دقتی در حدود ۵% الی ۱۰% لازم داریم

انواع دبی سنج

دبی سنج روتامتری یا سطح متغیر

روتامتر یک لوله مخروطی و یک شناور است. که بدلیل قیمت پایین ، سادگی ، افت فشار پایین ، محدوده استفاده نسبتاٌ وسیع و خروجی خطی جهت اندازهگیری جریان گازها و سیالات بصورت گسترده ای استفاده می شود.

دبی سنج فنر و پیستونی

دبی سنج  پیستونی یک روزنه حلقوی است که از یک پیستون و یک قیف مخروطی شکل تشکیل شده است.

پیستون بوسیله یک فنر کالیبر شده بر روی قاعده مخروط ( در “ حالت بدون جریان ” ) قرار گرفته است.

مقیاس ها براساس وزن مخصوص برای کنتورهای نفت ۰٫۸۴ و برای کنتورهای آب ۱٫۰ است.

سادگی طراحی و سهولت دریافت سیگنال خروجی الکتریکی از آنها موجب شده که برای نمایش و کنترل دبی جریان ، جایگزین مقرون به صرفه دبی سنج های روتامتری شوند.

دبی سنج جرمی گاز

دبی سنج  های جرمی نوع حرارتی به میزان بسیار ناچیزی وابسته به چگالی ، فشار و ویسکوزیته هستند.

این نوع کنتورها برای محاسبه دقیق دبی جرمی از یک مبدل فشار دیفرانسیلی، حسگر دما یا المنت سنجش گرما و اصول انتقال حرارت ترمودینامیکی استفاده می کنند.

بسیاری از این کنتورها دارای نمایش خروجی کلی و لحظه ای آنالوگ هستند. معمولا از این کنتورها برای آزمایش نشتی گاز و اندازه گیری جریان های پایین در حد میلیمتر در دقیقه استفاده می شود.

دبی سنج آلتراسونیک

دبی سنج های دوپلری آلتراسونیک عموما در مواردی که شرایط کاری کثیف است باشد کاربرد دارند ، همانند فاضلاب ها و دیگر سیالات کثیف و دوغاب ها که معمولا موجب خرابی کنتورهای سنتی می شود.

اصول کار این دبی سنج براساس تغییر فرکانس ( اثر دوپلر ) سیگنال التراسونیک منعکس شده بوسیله مواد شناور و حباب های گازی در حال حرکت سیال است.

دبی سنج توربینی

دبی سنج توربینی می تواند با دقتی در حدود ۰٫۵% مقدار دبی جریان را محاسبه کند.

این نوع دبی سنج بسیار دقیق بوده که می تواند برای مایعات تمیز و سیالات لزج ( Viscous ) تا ۱۰۰ سانتی استوک استفاده شوند.

فاصله محل قرارگیری فلومتر توربینی و محل ورود جریان سیال به داخل لوله مستقیم حداقل باید ۱۰ برابر قطر لوله باشد.

معمولا خروجی دبی سنج توربینی از نوع موج سینوسی یا فرکانس موج مربعی است ، اما برای خروجی های آنالوگ و طبقه بندی های ضد انفجاری می توان سیستم های بهبود سیگنال را نصب نمود.

کنتور شامل یک روتور پره دار است که بصورت زاویه مستقیم و بصورت معلق بر روی یاتاقان هایی در مسیر جریان سیال قرار گرفته است.

دبی سنج چرخ پره ( Paddlewheel )

یکی از مقرون به صرفه ترین دبی سنج های مورد استفاده در اندازه گیری آب و سیالات شبیه آب فلومتر چرخ پره ای است. بسیاری از آنها به همراه اتصالات یا الحاقات جریان ارائه می شوند. مشابه دبی سنج های توربینی فاصله محل نصب این نوع فلومتر در لوله مستقیم از محل ورودی جریان باید حداقل ۱۰ برابر قطر لوله و از محل خروج سیال باید حداقل ۵ برابر قطر لوله باشد.

دبی سنج جابجایی مثبت

این نوع کنتورها برای آب بکار میروند و زمانی استفاده می شوند که خط لوله مسقیم موجود نباشد و امکان وجود جریان های متلاطم برای فلومترهای توربینی و حسگر چرخ پره ای وجود داشته باشد.

دبی سنج های جابجایی مثبت همچنین برای سیالات لزج نیز بکار می روند.

دبی سنج گردابه

عمده ترین مزیت دبی سنج های گردابه ای حساسیت پایین آنها به تغییرات وضعیت جریان و سایش کمتر نسبت به فلومترهای توربینی و روزنه ای است.

همچنین دارای هزینه اولیه نصب و نگهداری پایین هستند.

بهمین دلایل این نوع فلومترها مقبولیت بیشتری در بین مصرف کنندگان پیدا کرده اند. فلومترهای گردابه ای نیازمند تماس و انطباق مهندسی جریان هستند.