کنترل بار چیست ؟
وسیله‌ای است که وظیفه دارد، تجهیزات داخل تابلو برق را در برابر جریان اضافه محافظت کند یعنی در صورت ایجاد اضافه‌بار، جریان مدار را قطع می‌کند. از این دستگاه می‌توان به‌عنوان جایگزین بی‌متال در کنترل جریان موتوری نیز استفاده کرد. از آنجایی‌که در خروجی این دستگاه یک رله قرار دارد و در واقع قطع و وصل بودن این رله نشانگر وضعیت شبکه برق است، به آن ” رله کنترل بار” هم می‌گویند.
همه ما با اصطلاحاتی مانند برق دو فاز شده است و یا سیم نول قطع شده و یا تقارن فازها به هم خورده است آشنا هستیم و خطرات آن را نیز می دانیم در گذشته در مدارات حساس بصورت کنتاکتوری برخی عیوب مشخص می گردید و چراغ ها و زنگ های آلارم فعال می گردید و برق شبکه قطع ، ولی این مدار اولاً نمی توانست کلیه عیوب راتشخیص دهد از طرف دیگر قابل استفاده درکلیه اماکن وتابلوهای برق نبود .
با پیشرفت علم الکترونیک این عیوب مورد بررسی قرار گرفت و در نهایت دستگاههای به نام رله کنترل فاز ساخته شد که متناسب با شرکت سازنده مجهز به امکانات کمتر یا بیشتر می باشد ولی در کل یک رله کنترل فاز باید عیوب زیر را تشخیص دهد :
1- قطع شدن فازها ( یک فاز ، دو فاز و یا هر سه فاز ) یا سیم نول
2- تغییر توالی فازها
3- افزایش یا کاهش بیش از حد مجاز ولتاژ
4- عدم تقارن بیش از حد ولتاژ سه فاز
5- شوک های ناشی از قطع و وصل برق
رله های کنترل فاز دارای یک بوبین می باشند که در صورت صحت کلیه شرایط عمل نموده و تیغه باز خود را می بندد ، در نتیجه این تیغه باید در مسیر مدار فرمان قرار گیرد .
برای تشخیص رله از وضعیت برق شبکه باید هر سه فاز و سیم نول وارد رله کنترل فاز گردد ، در نتیجه به یک رله کنترل فاز حداقل 5 سیم متصل است .
این تجهیز که به یکی از پر کاربرد ترین تجهیزات در برق صنعتی تبدیل شده ترکیبی از کنترل فاز و کنترل بار است. برای راه اندازی الکترو موتور های سه فاز نیاز است که حفاظت هایی در مدار انجام دهیم تا در برابر اختلالات ولتاژ و جریان به الکتروموتور ما آسیبی وارد نشود
کاربردهای کنترل فاز
تشخیص قطع یک یا دو فاز
تشخیص جابجایی فازها
قطع مدار در صورت متقارن نبودن ولتاژ یه فاز
اعلام کاهش ولتاژ ( با نشانگر >U )
اعلام افزایش ولتاژ ( با نشانگر <U )
قطع مدار در صورت وجود شوک های ناشی از قطع و وصل متوالی برق