شیر پروانه‌ای :
گونه‌ای از شیرهای صنعتی است که در آن از یک دیسک دایره‌ای یا مستطیلی که امکان چرخش حول محور خود را دارد، جهت کنترل یا انسداد مسیر جریان سیال استفاده می‌شود.
شیر پروانه ای برای تنظیم جریان سیال مورد نظر و همین طور قطع و وصل کردن جریان سیال در مسیری که واقع شده است مورد استفاده قرار می گیرد.
این نوع از شیرها نسبت به دیگر انواع شیر از وزن کمتر برخوردار بوده .
این شیر بدلیل عملکرد آسان و به دلیل قیمت پایین، از پرکاربردترین شیرهای قطع و وصل و یا کنترل سیال محسوب می شود. در این محصول معمولا تا سایز 6 اینچ با عملگر دستی (اهرمی) تولید می گردند و در سایزهای بالای 6 اینچ نیز معمولا به صورت گیربکس دستی تولید می شوند.
همانگونه که در بالا نیز اشاره شد عملکرد شیر پروانه بسیار آسان و ساده می باشد به همین دلیل انواع مختلف شیر پروانه مورد ساخت و بهروبرداری قرار می گیرد. شیر پروانه جهت فعالیت دارای یک دیسک تنظیم می باشد که جریان سیال را مورد کنترل قرار می دهد دلیل نامگذاری این شیر وجود دریچه ای پروانه ای است که در محور شیر قرار دارد.
همانگونه که در بالا اشاره شد شیر پروانه به دلیل ساختار ساده خود و همچنین کاربرد فراوان دارای انواع مختلفی می باشد که در زیر به انواع آن اشاره می کنیم:
ویفری ، فلنج دار ، چدنی ، استنلس استیل ، فولادی ، اهرمی ، پنوماتیک
موارد استفاده از شيرهاي پروانه اي
صنايع ، بخصوص صنايع نفت، گاز، پتروشيمي و ساير رشته‌هاي صنعتي
در مورد لوله كشي آب و فاضلاب
ايستگاه نيروي حرارتي، ايستگاه نيروي هيدروليكي
نحوه عملکرد باترفلای ولو
این محصول دارای عملکرد آسان و سریع می باشد. با چرخش 90 درجه ای دستگیره، مجرابند از حالت کاملا بسته به حالت کاملا باز تغییر وضعیت می یابد. همانطور که پیش تر گفته شد این نوع محصول در سایزهای بزرگتر دارای عملگرهایی متعددی مانند پنوماتیکی، هیدرولیکی و غیره می باشد. به دلیل عملکرد بهینه این شیر در خطوط پایپینگ، سایز های بزرگ این محصول دارای مصرف و کاربری بسیار بالا می باشد و با استقبال عمده ای از سمت مشتریان مواجه می شود. شیر پروانه ای در سایزهای متعددی اعم از 1 1⁄2 الی 200 اینچ تولید می گردد که تعمیرات آنها بسیار ساده می باشد اما می بایست مرتب گریس کاری گردند. در بعضی موارد خاص بوسیله فلكه دستی كه به میله گرداننده صفحه وصل می باشد و مكانیزم آن در یك جعبه چرخ دنده قرار دارد مجهز می كنند تا چنانچه اگر گرداننده اصلی كه هوا یا هیدرولیك باشد از كار افتاده و بتوانند با آزاد كردن آن از دنده، با اهرم یا فلكه دستی مجرابند را در هر حالت كه باشد نگه داشت.
نکات و مزایای شیر پروانه ای
- قیمت مناسب و بسیار پایین
- قطع و وصل و یا کنترل سریع جریان
- عملکرد آسان و سریع
- کاربرد فراوان، علی الخصوص در سایزهای بزرگ
- تعمیرات سهل و آسان
- به حداکثر رساندن سرعت جریان سیال در حداقل زمان و میزان حرکت شیر (مخصوصاً در مورد كنترل فشار سیالات در مخازن یا برج های تحت فشار)
- کاربرد در انتقال سیالات با حجم زیاد