شیر کروی

 شیر کروی :

یه گونه‌ای از شیر های صنعتی هستند که در آن یک دیسک که به شکل مخروط ناقص یا نیم کره طراحی شده وظیفه کنترل جریان سیال را بر عهده دارد. این دسته از شیرها در مسیرهایی عمدتاً نصب می‌گردند که قرار است در این مسیر کار کنترل دبی جریان انجام پذیرد.

این شیرها بعلت حرکت غیر خطی سیال، مقاومت بیشتری را نسبت به انواع دیگر در برابر جریان از خود نشان می‌دهند

بدنه شیر کروی باتوجه به نوع سیال و فشار کاری و درجه حرارت در متریال های مختلف چدن نشکن، فولادی، استیل، آلومنیوم برنز تولید می شود از شیر کروی چدنی برای سیالات آب تا دمای 80 در جه سانتی گراد و شیر کروی فولادی برای تاسیسات بخار و صنایع نفت و گاز و پتروشیمی و شیر کروی استیل برای سیالات اسیدی و محیط رطوبت دار و از شیر کروی آلومینیوم برنز برای سیالات آب شور استفاده می شوند. بدنه شیر شیر کروی به دو روش ریخته گری و فورج و با کانشکن اتصال شیر کروه ای فلنجی، جوشی، رزوه ای تولید می شود.

ساختار کلی و عملکرد

این شیرها قابلیت تنظیم جریان را دارا بوده و گاهی اوقات به منظور قطع و وصل جریان نیز بکار برده می‌شوند. یک دیسک با مقطع دایره‌ای افقی، که به وسیله هندویل و ساقه شیر به سمت حلقه آب‌بندی افقی، رانده شده یا از آن دور می‌شود، جریان سیال را کنترل می‌کند. بواسطه تغییر مسیر موجود در طراحی این شیر، در جریان سیال اغتشاش و تلاطم ایجاد می‌گردد، این تلاطم باعث مقاومت در برابر حرکت سیال و افت فشار قابل ملاحظه خواهد گردید.

در این نوع شیر حرکت سیال به‌طور معمول از پایین دیسک به سمت بالا می‌باشد. به همین دلیل بر روی بدنه آن یک جهت نما (فلش) وجود دارد که جهت نصب را معین می‌نماید. تحت فشار نبودن محفظه هنگام بسته بودن شیر مزیت و انقباض استم پس از بسته شدن شیر در سرویس سیالات داغ و ایجاد نشتی از محدودیت‌های آنهاست.

در اکثر موارد به صورت آببندی فلز به فلز ساخته می‌شوند در حقیقت دیسک و حلقه آب‌بند فولادی می‌باشند.

مشخصات فنی شیر کروی یا بشقابی

از این شیر جهت تنظیم جریان و فشار سیال استفاده می شود. در سه نوع زاویه ای، Z شکل و Y شکل تولید می شوند. از مزیت های این شیر می توان به متناسب بودن فشار سیال با تعداد دور دسته شیر اشاره نمود.

شیر کروی از آن دسته شیرهای خطی می باشد که مجرابند آن بشکل یک دیسک است و قسمت انتهایی آن بشکل کروی یا مخروطی ساخته می شود و با قرارگیری روی یک حلقه نشیمن مسیر را باز، بسته یا به میزان معینی باز می کند یعنی علاوه بر کاملاً بستن و کاملاً باز کردن قادر به تنظیم دبی جریان عبوری نیز می باشد و به همین دلیل در خطوط عبور سیال در کنار شیرهای کنترلی یا Control Valve بصورت سری، مورد استفاده دارد همچنین در صنایع مختلف به همراه یک محرک پنوماتیکی یا الکتریکی، استفاده می شود. معمولا این شیر بصورت Metal Seat بکار می رود بدین معنی که دیسک و نشیمن آن از فلز ساخته می شوند ولی در برخی موارد آنرا بصورت Soft Seat نیز تولید می کنند که استفاده بسیار محدوده دارند.